Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΚΟΣΜΩΝ – ΓΑΛΛΟΒΙΕΤΝΑΜΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΙΝΔΟΚΙΝΑ / 6
Ενώ συνεχιζόταν ή πολιορκία του Να Σαν έπεσε στα χέρια των ερυθρών το έως τότε ασήμαντο και συνεπώς άγνωστο Ντιέν Μπιέν Φού. Καμία έκπληξη. Την προηγουμένη μόλις ημέρα, ο Σαλάν είχε επιθεωρήσει την θέση και είχε διαπιστώσει την τεράστια αδυναμία της. Εκεί, σε ένα παλαιό οχυρό, υπήρχε μόνο μιά μοναδα Σενεγαλέζων ακροβολιστών. Οι Βιέτ διόλου δεν δυσκολεύθηκαν να ανατρέψουν μιά χούφτα άνδρες, που σκόρπισαν για να διαφύγουν.
Αλλά το χαμένο από τους δύσμοιρους Αφρικανούς στρατιώτες Ντιέν Μπιέν Φου, αρχίζει να εξασκεί μιαν ανερμήνευτη και μυστηριώδη γοητεία στην γαλλική διοίκηση. Ένας μικρός θολερός ποταμός,ο Γιούμ, κυλά από Β. προς Ν. σε μιά πεδιάδα. με όρυζώνες. Το πεδίο προσγειώσεως, που είχαν κατασκεαύσει οι Ιάπωνες με Βιετναμέους δούλους, το έχουν τώρα σκεπάσει οι θάμνοι. Σε ολόκληρη την άνω περιοχή, δεν θα έβρισκε κανείς κάποιο καταλληλότερο χώρο για περιχαρακωμενο στρατοπεδο. Το Ντιέν Μπιέν Φου, λένε, πως θα είναι πολύ πιο σπουδαίο από το Να Σαν που είχε κατορθώσει να αποκρούσει όλες τις επιθέσεις των Βιέτ. Είναι κρίμα που δεν το υπερασπίσθηκαν πιό αποφασιστικά, με επαρκή προετοιμασία και ικανό στράτευμα.
Άλλη μια φορά, σαν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, διαφοροποιήθηκαν τα πράγματα και τα πρόσωπα : Ο στρατηγός Ανρί Γιουζέν Ναβάρ αντικαθιστά τον Σαλάν στην ανωτάτη διοίκηση της Ινδοκίνας : Ο ριζοσπάστης ρεπουμπλικανός Γαλλοεβραίος πρωθυπουργός Ρενέ Μαιγιέρ είναι ακόμη πρόεδρος της κυβερνήσεως επί μερικές ημέρες. Η εκλογή του γιά αντικατάσταση του Σαλάν πέφτει στον Ανρί Ναβάρ. Μετά από προτροπή του υπουργού αμύνης Ρενέ Πλεβέν, συμβουλεύεται τον πολύπειρο στρατάρχη και ακαδημαϊκό Αλφόνς Πιέρ Ζουέν που έχει επιθεωρήσει και επικρίνει το δρώμενο της Ινδοκίνας : «Τι λέτε εσείς για αυτόν;» — «Αν δεν τον έβρισκα καλόν, δεν θα τον έπαιρνα γιά επιτελάρχη μου». ( Ο Ναβάρ τοποθετήθηκε επιτελάρχης του Ζουέν στην νατοϊκή του διοίκηση Κεντρικής Ευρώπης στην Γερμανία, ενώ ήταν τότε διοικητής της 5ης Τεθωρακισμένης Γαλλικής μεραρχίας που έδρευε στο Λαντάου).
Αδύναμη, πολύσημη και μεριστική απάντηση ! Είναι δυνατόν, αλλά σπάνιο στατιστικά, ένας καλός επιτελάρχης να είναι και καλός ηγέτης. Ο Ζουέν έδωσε ήδη στην Ίνδοκίνα έναν από τους επιτελάρχες του, τον Μαρσέλ Μωρίς Καρπεντιέ που συνετρίβη στην καταστροφική και πλύνεκρ μάχη της 4ης Αποικιακής Οδού (ΑΟ 4), μετά την αυθαίρετη και φοβική εγκατάλειψη του Καο Μπάνγκ. Τώρα ο Ζουέν δίνει και έναν ακόμη, του οποίου η μοίρα του θα είναι ακόμη πιό μαύρη.
Ο Ναβάρ καλείται από τον Μαιγιέρ. Προσπαθεί να αρνηθεί. Ήταν πάντοτε αξιωματικός της μητροπόλεως, αξιωματικός γραφείου. Τον είχαν διορίσει στην διοίκηση Κεντρικής Ευρώπης. Δεν έχει πάει ποτέ του στην Ίνδοκίνα. Δηλώνει ανερυθρίαστα πως «αγνοεί τά πάντα γι’ αυτήν». Ο δαιμόνιος Μαιγιέρ αποφαίνεται: «Τοσο το καλύτερο! Θα δείτε την κατάσταση με καινούργιο μάτι».
Περί τίνος πρόκειται λοπόν; Διεξάγεται εξεί ένας αποικιακός πόλεμας; Όχι. Ένας πόλεμος που πρέπει πάση θυσία να κερδηθεί; Ούτε. Είναι ένας πόλεμος που πρέπει να τελειώσει ! «Εδώ και έξη χρόνια», λέει ο Ρενέ Μαιγιέρ, «η υπόθεση τής Ινδοκίνας διαφθείρει τά πολιτικά μας ήθη, εξαντλεί τους πόρους μας, συντρίβει το κράτος. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να απαλλαγούμε αξιοπρεπώς. Θα πάτε εκεί κάτω, θα μελετήσετε το πρόβλημα απ’ όλες τΙς πλευρές, θα ξαναγυρίσετε με ένα σχέδιο να μου προτείνετε. Σας δίνω ένα μήνα».
Αμφιβολία και παραδοξότητα. Εύλογα ο διορισμός έπρεπε να ακολουθήσει την ενημερωτική – αναγνωριστική αποστολή στην Ινδοκίνα. Αντ΄αυτού προηγείται ο διορισμός και έπεται η αναγνώριση ! Ο άβουλος παρατηρητής Ναβάρ ξεκινά εξ αρχής διορισμένος σαν «αρχιστράτηγος». Επίσης εξ αρχής η κυβέρνηση συνδέεται ξεκάθαρα μαζί του, είτε τελικά είναι ικανοποιητικό το σχέδιό του και οι αρχές του, είτε όχι! Είναι ξεκάθαρα ο άνθρωπος που διάλεξαν οι κρατούντες για να τελειώσει τον πόλεμο ! Η τιμή, η ιστορία, η δόξα και οι θυσίες…..είναι για τις μάζες και τους ανήτους ρομαντικούς στρατιώτες
Το να βγάλει κανείς την Γαλλία αξιοπρεπώς ακηλίδωτη από τήν Ινδοκίνα είναι ουσιαστικώς μιά πολιτική αποστολή. Βεβαίως, πολιτική μπορεί να εφαρμοσθεί θαυμάσια και από τους στρατηγούς (συχνα μάλιστα οι στρατηγοί «νεώτερης κοπής» διακρίνονται σ’ αυτήν περισσότερο απ’ όσο στά πεδία των μαχών). Κατά σύμπτωση, ο Ναβάρ πάσχει από αριβισμό και συνάμα αρνητισμό Αισθάνεται φρίκη απέναντι στην Αμερική. υποψιάζεται τους Αμερικανούς ότι «θέλουν να πάρουν τη θέση μας» — σαν να ήταν τόσο αξιοζήλευτη! Δεν το καταλαβαίνει — και δεν του το λένε— ότι ο μόνος τρόπος αξιοπρεπούς εξόδου από την Ινδοκίνα είναι ακριβώς να πάρουν οι Αμερικανοί, όσο γίνεται πληρέστερα και γρηγορώτερα, αυτήν τη ματωμενη θέτη (36.882 νεκροί, αναμεσά τους 10.270 Γάλλοι, κι άπ’ αύτους οι 1.579 αξιωματικοί), που την κατέχει η Γαλλία επί επά χρόνια, γιά το τίποτε.
Γιά το τίποτε; Γι’ αύτο θα έπρεπε πρωτίστως να πεισθεί ο νέος γενικός διοικητής – ή τουλάχιστον να ενημερωεί σωστά. Πιστεύει ενθέρμως- όπως και οι μεγαλύτερες μάζες των συμπατριωτών του- στη Γαλλικήν Ένωση. Φαντάζεται επίσης ότι οι μακρινές αποικίες αποτελούν γιά την Ευρώπη πηγή ευημερίας και δυνάμεως — ενώ τελικά δεν ήσαν ποτέ τίποτε παραπάνω από δυσβάστακτες πολυτέλειες και «εφηβικοί» εγωισμοί. Οι διαπραγματεύσεις που ονειρεύεται, μετά την βελτίωση της στρατιωτικής καταστάσεως, έχουν σάν όρο «τήν διατήρηση στην Άπω Ανατολή γαλλικών θέσεων, ικανοποιητικών όχι μόνον από οικονομική, αλλά και από πολιτική και στρατιωτική απόψη…». Πρέπει λοιπόν αυτοί οι … άπληστοι Αμερικανοί να κρατηθούν μακριά. Πρέπει να μην έχουν καμιά στενή επαφή με τα κράτη – μελη της Ενώσεως (τα οποία …. Χρηματίζουν) και, πάνω απ’ όλα, να μην επεμβαίνουν στον σχηματισμόν των Ινδοκινεζικών εθνικών στρατών. Πρέπει απλώς…. να πληρώνουν αδρά και να σωπαίνουν απόλυτα.
Επισημαίνεται ότι, η στάση των ΗΠΑ απέναντι στο Βιετνάμ και ευρύτερα απέναντι στη Νοτιοανατολική Ασία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς έπαιξε σημαντικότατο ρόλο για το μέλλον της περιοχής, αλλά και για την αμερικανική ψυχροπολεμική εξωτερική πολιτική. Κατά την διάρκειαν του Α΄ Πολέμου της Ινδοκίνας (1947-1954), οι Ηνωμένες Πολιτείες παρείχαν σημαντική οικονομική και στρατιωτική βοήθεια στις δυνάμεις της Γαλλικής Ενώσεως στον αγώνα τους εναντίον των Βιέτ Μινχ. Οι ΗΠΑ θεωρούσαν τις γαλλικές προσπάθειες διατηρήσεως ελέγχου του Βιετνάμ ως μέρος μιας ευρύτερης «στρατηγικής ανασχέσεως», η οποία αποσκοπούσε στην αποτροπή της εξαπλώσεως του κομμουνισμού στην μείζονα περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας.
Στο τακτικό αεροπλάνο της γραμμής της Αίρ Φράνς της 22 Μαίου, ο γενικός διοικητής τών δυναμεων κάθεται στην τελευταία σειρά τών καθισμάτων μαζί με τον υπασπιστή του, τον λοχαγό Ρενέ Πουζέ. Ό ντε Λατρ «άφριζε» όταν δεν είχε διαθέσιμο το ιδιαίτερο αεροσκάφος του. Ο Ναβάρ είναι μετριόφρων διότι αδυνατεί να είναι εντυπωσιακός. Δεν συμπαθεί τις πομπές, τις παρελάσεις, τις δημόσιες ομιλίες, την μηχανική ακαμψία, καθώς και την παιδαριώδη σπουδαιοφάνεια αντί της απαιτουμένςη σπουδαιότητος που περιβάλλουν τους μεγάλους αρχηγούς. Το μόνο στρατιωτικό στοιχείο που είναι ανεπτυγμένο σ’ αυτόν τον μοιραίο άνδρα και μάλιστα στον υπέρτατο βαθμό, είναι η αίσθηση τής ιεραρχίας, η κοφτή και απότομη αυταρχικότητα. «Ηταν διαρκώς απαθής… Τίποτε δεν φαινόταν να τον συγκινεί, τίποτα να τον ενδιαφέρει… Το να απευθύνει τον λόγο σε έναν αξιωματικό, έξω από το άμεσο περιβάλλον του ήταν ένα γεγονός για το οποίο όλοι θα μιλούσαν επΙ πολύν καιρό». Ο πολύ «καθωσπρέπει» και απόμακρος Ανρί Ναβάρ, που κατά το διάστημα 1938-1949 ως λοχαγός, υπηρετώντας στο γερμανικό τμήμα του 2ου Γραφείου στο Γενικό επιτελείο του ξαλλικού στρατού, κατέστρωσε το φιλόδοξο σχέδιο «Ντεσπεράντο» για την δολοφονία του Χίτλερ.
Μετά την ανακωχή και μέχρι το 1942 υπηρέτησε σε θέσεις στρατιωτικής ασφαλείας στο Βισύ, απ΄όπου δραπέτευσε στους «Ελευθέρους Γάλλους» του Ντε Γκωλ. Το 1945 εστάλη στις γλλικές κατοχικές δυνάμει στην Γερμανία. Όταν λοιπόν αυτός ο επιτήδειος αξιωματικός εξήλθε τελικώς από τις γαλήνιες σφαίρες της «στρατιωτικής διανόησης», από τους διαδρόμου και τα γραφεία των διοικήσεων και επιτελείων, επίστευε πως γνωρίζει ότι οι στρατηγοί τής Ινδοκίνας …. έχουν παραστρατήσει. Και αυτός, αφού η κυβέρνηση τον έστελνε εκεί, εσκόπευε να τους επαναφέρει στην στρατιωτική ορθοδοξία.
Ο πάμπολλες φορές αυτόπτης μάρτυρας, ο καταξιωμένος πολεμικός ανταποκριτής της Ινδοκίνας και συγραφέας Ζαν Φερραρί λέει (στο βιβλίο του «Εμείς οι καταραμένοι του πολέμου») : «Κάθε φορά που οι επιτελείς του προσπαθούσαν να λύσουν μία διαφορά ενός τάγματος τής Λεγεώνος, ενός μαροκινού ή ενός βιετναμικού τάγματος, ο Ναβάρ τους απόπαιρνε και τους έκοβε στη μεση: «Αυτο έδώ είναι ένα τάγμα, ναι ή όχι; Απαλλάξτε με, σας παρακαλώ, από τις μικρότητές σας».
Είναι επιβεβλημένο να παραθέσουμε την ακόλουθη απεχθή του δήλωση που, αν και δεν αποδίδει με απόλυτη ακρίβεια την ελεεινή βαρύτητα των λέξεων, πάντως περιγράφει άριστα την διαλυτική διάθεση του τραγικού και εν τέλει ασήμαντου Ναβάρ: «Με έστειλαν εδώ γιατί δεν έχω ιδέα του προβλήματος και επομένως δεν είμαι προκατειλλημμένος. Θα διεξάγω λοιπόν τον πόλεμο όπως το απαιτούν οι στρατιωτικοί κανονισμοί, χωρίς να επιτρέψω να με επηρεάσουν ο τόπος και οι συνήθειές του».
Το νέο σχέδιο που ζητήθηκε από τον Ναβάρ (με πραγματικό στρατηγικό σκοπό την «μη – ήττα» και μεσομακροπρόθεσμα την φυγή από το Βιετνάμ) έφερε δύο νέα ποιοτικά στοιχεία:
1. Την θέληση των Γάλλων να καταφέρουν αποφασιστικό – ολοκληρωτικό πλήγμα στις επαναστατικές δυνάμεις του Βιετνάμ, ώστε να ελαχιστοποιήσουν ή μηδενίζουν την στρατιωτική απειλή, οδηγώντας σε αναστολή ή κατάργηση της ένοπλης πάλης του Βιέτ Μινχ.
2. Την ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση της αμερικανικής παρεμβάσεως μετά το καλοκαίρι του 1953 και την λήξη του πολέμου στην Κορέα (παρά της ενδογαλλικές ανριαμερικανικές αντιφάσεις και εξωτερικές αντινομίες). Αθτό βεβαίως θα εσήμαινε αυτομάτως μεγαλυτέρα υλική, οικονομική και παντός είδους βοήθεια, αλλά παραλλήλως και κάθετον όξυνση της επιθετικότητος και εντάσεως των αντεπαναστατικών επιχειρήσεων.
Οι κεντρικοί στόχοι του σχεδίου Ναβάρ συνοψίζονται σε δύο σημεία : 1. Περαιτέρω ενίσχυση των γαλλικών δυνάμεων και 2. Συγκρότηση, αναδιοργάνωση και ενίσχυση εντοπίων φιλογαλλικών στρατευμάτων, προκειμένου μέχρι τα τέλη του 1955 να ηττηθούν οι επαναστατικές δυνάμεις.
Ειδικότερον, ο σχεδιασμός του προέβλεπε την οργάνωση μιας ισχυρής κινητής δυνάμεως, σε πρώτη φάση ικανής να αμυνθεί οπουδήποτε και οποτεδήποτε και σε δευτέρα φάση ικανής να κατανικήσει τις κομμουνιστικές δυνάμεις. Για αυτόν τον σκοπό, διετάχθη εκτενής αναδιάταξη επιλεγμένων ευρωπαϊκών και αφρικανικών μονάδων στην Ινδοκίνα, με «απόσυρσή» τους από διάφορες άλλες θέσεις στην περιοχή ενδιαφέροντος. Ταυτοχρόνως, θα ρίχνονταν στο πολύπλευρο μέτωπο νέες δυνάμεις από την μητροπολιτική Γαλλία, την Δυτική Γερμανία, την Βόρειο Αφρική και την Κορέα.
Βάσει των ανωτέρω επιχειρησιακών σκοπιμοτήτων εσχεδιάσθη και η χωροταξική κατανομή τους. Στο δέλτα του Κόκκινου Ποταμού θα εγκαθίσταντο δυνάμεις την περίοδον από το φθινόπωρο μέχρι τον χειμώνα του 1953. Απ’ εκεί, θα εξαπελύοντο επιθέσεις με σκοπό την καταστροφή των επαναστατικών βάσεων, ενώ παραλλήλως θα δημιουργούσαν νέα τάγματα από κυβερνητικούς γαλλόφιλους μαχητές.
Μετά τον χειμώνα και κατά τις ανωτέρω περιγραφείσες μεγάλες επιχειρήσεις στον Βορρά, αξιοποιούντες το ότι ο επαναστατικός στρατός μοιραίως θα απεσύρετο για αναπλήρωση και ανασυγκρότησή του, εθεωρήθη εφικτή η μεταφορά στον Νότο του κυρίου όγκου των κινητών γαλλικών δυνάμεων. Ετέθη ως παραδοχή του σχεδίου ότι, εκείνη η περίοδος θα ήταν ιδανική για τις γαλλικές δραστηριότητες σε διευρυμένη περιοχή, ώστε να διεξάγουν μεγάλες επιχειρήσεις που θα τους επέτρεπαν να καταλάβουν όλες τις «ελεύθερες επαναστατικές» περιοχές.
Ο Ναβάρ εκινήθη στα ίχνη των προκατόχων του. Φιλοδοξούσε να καταστήσει τον βιετναμικό στρατόν ικανό να αναλαμβάνει τουλάχιστον τις αποστολές στατικής αμύνης κατά των κομμουνιστών, έτσι ώστε να απαγκιστρώσει τα γαλλικά στρατεύματα για να τα χρησιμοποιεί επιθετικά κατά του εχθρού. Συνεπώς εζήτησε αποστολή ενισχύσεων από την μητρόπολη καθώς και επιπλέον υλικού από τις ΗΠΑ. Υπ’ αυτές τις προϋποθέσεις επίστευεν ότι θα ήταν σε θέση να εκκαθαρίσει οριστικώς τους Βιετμίνχ το 1955!
Στον μοιραίον αυτόν άνδρα εστήριξε η Γαλλία, η Ευρώπη και η Δύση την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου στην Ινδοκίνα…..
(συνεχίζεται)
Ισίδωρος Ιγνατιάδης
